Jeździec z Madary (dziedzictwo kulturowe)

Jeździec z Madary (bułg. Мадарски конник, także Madarski konik, Jeździec tracki z Madary) – średniowieczny relief naskalny, Jest jedynym zabytkiem tego rodzaju w Europie. Znajduje się w pobliżu wsi Madara we wschodniej części Bułgarii (17 km od Szumenu i 75 km od Warny.

Relief, wykuty w pionowej skale na wysokości ok. 23 m od podnóża 100 metrowego urwiska skalnego, przedstawia jeźdźca niemal naturalnej wielkości oraz biegnącego za nim psa; jeździec włócznią przeszywa lwa, który leży pod przednimi nogami konia[3]. Wyobrażenie jeźdźca jest bardzo realistyczne i pozbawione w zasadzie zbędnych szczegółów. Cały relief jest przykładem wczesnobułgarskiej sztuki średniowiecznej i jest datowany na przełom VII i VIII wieku.

Powstanie reliefu wiąże się z imieniem bułgarskiego chana Terweła i odnosi się do początków VIII wieku. Płaskorzeźba ta przypomina triumfalne sceny reliefowe znane z irańskiej (czy szerzej: środkowoazjatyckiej) tradycji artystycznej. Inskrypcje w języku średniogreckim (średniowiecznej grece) znajdujące się wokół reliefu opowiadają o czynach władców bułgarskich (Terweła, Kormisosza oraz Omurtaga) i ważnych wydarzeniach w okresie między VIII a IX wiekiem. Inskrypcje oraz drobne detale utrwalone na reliefie potwierdzają datowanie zabytku oraz protobułgarskie pochodzenie reliefu. Ze względu na postępującą erozję zabytku (relief został wykuty w piaskowcu), w Madarze prowadzi się aktualnie prace konserwatorskie i zabezpieczające.

Relief został w 1979 roku wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. W 2008 roku jeździec z Madary został uznany za narodowy symbol Bułgarii. Z inicjatywy Bułgarskiego Stowarzyszenia na rzecz Informacji Biznesowej i Turystycznej odbyło się głosowanie, w którym mogli wziąć udział Bułgarzy z kraju i zagranicy.

Order
Od 1966 roku jest przyznawany Order Jeźdźca Madarskiego i jest to najwyższe odznaczenie nadawane cudzoziemcom przez prezydenta Republiki Bułgarii.